Tây Sơn là một huyện trung du nằm ở phía Tây của tỉnh Bình Định. Nếu Bình Định được mệnh danh là đất võ thì Tây Sơn chính là cái nôi, nơi đã sinh những con người hào kiệt như vua Quang Trung- Nguyễn Huệ. Nếu có dịp ghé thăm, bên cạnh tham quan một trong những bảo tàng lớn nhất Việt Nam, bảo tàng Quang Trung, khu du lịch Hầm Hô mát mẻ phong cảnh hữu tình thì còn có những đặc sản nức tiếng như chim mía rô ti, cá lúi song Côn và đặc biệt là món Dé bò nấu lá giang.

Tương tự như nậm pịa là món ăn truyền thống của bà con dân tộc Thái ở vùng núi cao Tây Bắc đã rất nổi tiếng, Dé Bò là món không phải ai cũng có thể ăn được và dũng cảm thử. Đó là món ăn làm tư nhiều loại nội tạng bò như huyết bò, lòng, phổi, lá xách, cật…và còn có cả…phân non.

Dé là cách gọi của người miền Trung là chất dịch sền sệt trong ruột non của các loại động vật ăn cỏ như trâu, bò, dê, còn được gọi là phân non.

Bí quyết để có món dé ngon chính là ở các loại lòng bò và dé. Lòng phải là là loại mới lấy ra từ con bò, sờ vào cảm giác còn ấm là loại tươi mới nhất. Lá dang ở miền trung thường mọc dại ở trong rừng, thường có vị chua và vị chát đặc trưng, người dân nơi đây hay dùng lá dang để nấu canh chua. Sau khi chần qua nước sôi, lòng bò được cắt thành các miếng vừa ăn rồi ướp các loại gia vị: chút muối, tiêu, bột ngọt, hành tím, ớt và không thể thiếu sả băm để tăng thêm hương vị.

Nước sôi cho vài tép sả đập dập, sau đó thả lá dang và phần dé đã ướp sôi bùng vài phút cho mềm, cuối cùng là cho phần dé vào và nhắc xuống là có thể thưởng thức
Trước khi múc ra, bỏ giá sống vào tô cho giá kịp chín, rắc lên các thứ rau mùi xắt nhỏ: ngổ, hành ngò, rau răm, lá lốt, mấy lát ớt..Món dé bò thường ăn kèm với bún và cả bánh tráng nướng.

Vị ngọt mềm của mấy lát gan, tụy, thêm chút nhân nhẩn của dé, chút thơm các thứ rau mùi và giòn giòn rau giá, bánh tráng, nhất là tất cả cùng về hùa với lá dang chua chua, chất xin xít lưỡi của nước ruột dé làm nên một tổng phổ đủ cung bậc quyến rũ trên đầu lưỡi. Dé bò ăn vào cảm giác đắng lúc đầu nhưng xong lại có vị ngọt đọng lại trong cuốn họng, hương vị khó quên cho những ai đã từng thưởng thức.

Ngày nay, lo sợ dé bò không còn sạch như xưa và an toàn thực phẩm nên người dân thường dùng khổ qua và lá khổ qua thay thế, xay lấy nước để lấy vị đắng như món dé ban đầu.

Trời vào mùa mưa rả rich, những cơn mưa dai dẳng của mảnh đất miền trung, một tô dé bò và thêm xị rượu bầu đá là có thể lai rai ấm bụng.